Interview Vilain

VOOR DE DIEFSTAL EN DE MAN GOEDERTIER

 

Je stelt in je theorie dat Goedertier een haat-liefdeverhouding had met Duchateau.

Dat hij zichzelf aan de kant schuift en Duchateau het burgemeesterschap gunt heeft m.i. meer te maken met het goede doel dan met persoonlijke vriendschap. Waarom zou Goedertier Duchateau kiezen als de meest geschikte persoon voor de restitutie?

 

Waarschijnlijk was de relatie tussen Duchateau en Goedertier in het begin niet zo vriendschappelijk.

 

De katholieken anno ’27-‘33 waren opgedeeld in drie strekkingen: De Cercle Catholique, een nieuwe katholieke beweging opgericht door Carton de Wiart, de klassieke burgerij, de oude katholieke partij dus, en tenslotte het Werkmanshuis, de nieuwkomers opgericht door Arsène Goedertier. Deze laatsten hadden op een bepaald ogenblik radicaal de kant van de arbeiders gekozen.

 

Duchateau, die had op dat ogenblik eigenlijk nog geen kamp gekozen. Hij was een gewezen officier van het leger, die na WOI blijven hangen was in Wetteren, en getrouwd is met de kleindochter van Nestor Buysse. De Buysses waren een van de meest radicaal liberale families in Wetteren. En ze waren ook vrijmetselaars

 

Het is zo dat de tijden toen heel moeilijk waren, de werklieden moesten hard vechten om vertegenwoordigers te krijgen in het Parlement en in de plaatselijke besturen, dus het was niet zo simpel, ze waren quantité négligable, en werden zo veel mogelijk buitengesloten.

Op een gegeven moment was er een verkiezingspoll in Dendermonde, ze moesten dus een kandidaat voordragen. Er werden dus ook kandidaten van het Werkmanshuis voorgedragen, maar die hadden dus absoluut geen schijn van kans om op die lijsten voor de verkiezingen te komen, tenzij voor de gemeentelijke verkiezingen.

.

Toen burgemeester Leirens, die tot algemene tevredenheid van de Wetteraars een dertigtal jaar het burgemeesterschap had waargenomen, zijn ontslag gaf, droeg de Cercle Catholique een Franstalige burgemeesterskandidaat voor, Henri Libbrecht.

Omdat de Franstaligheid van Libbrecht voor problemen zorgde, hadden ze het lumineuze idee om Duchateau te vragen, eigenlijk een liberaal in hart en nieren, net als zijn schoonvader Buysse. Het was een soort van public-relationszet. Duchateau was nogal populair in Wetteren, onder andere omdat hij de sportverenigingen steunde. De Cercle Catholique stelde aan Duchateau het burgemeesterschap voor, in de overtuiging dat die dat nooit zou aanvaarden, gezien de liberale strekking van Duchateau en zijn familie.

Maar hij aanvaardde toch, tot hun grote verbazing. Ze hebben hem dan maar op de vijfde plaats op de lijst gezet, een bijna onverkiesbare plaats. Maar voornamelijk door de steun van Goedertier en het Werkmanshuis, kon Duchateau het burgemeesterschap bemachtigen. Goedertier heeft aldus zichzelf een beetje moeten overwinnen, om de schoonzoon van één van zijn grootste vijanden te steunen, maar eigenlijk had hij geen andere keuze.

 

Bij de verkiezingen van ’33 kreeg Duchateau opnieuw de steun van Goedertier. Dit wil niet zeggen dat ze goede vrienden werden, al was er op het einde wel sprake van een ‘naar mekaar toegroeien’. Ze hadden iets van een haat-liefdeverhouding.

 

Stond Goedertier ook ooit op een verkiesbare plaats?

 

Goedertier heeft nooit op een kieslijst gestaan. Zijn politieke ambities, daar heb ik zo mijn twijfels over. Hadden ze hem nu gevraagd om burgemeester te willen worden zou hij dat met veel plezier aanvaard hebben, want in zijn optiek kwam het burgemeesterschap hem sowieso toe, omdat hij de grote weldoener was van Wetteren. Hij wilde de arbeiders weghouden bij de socialistische partij, en ze “ontvoogden”, zoals men dat toen noemde, t.t.z., ze mondig maken door studiekringen samen met jonge intellectuelen-student, een harmonie, mutualiteit, coöperatieve enz… Het ideeëngoed van Daens en Mr. Cardijn dus + die van Arsène, die vond dat er nog een soort vierde stand zou moeten zijn, nl intellectuelen en begoeden die zich in dienst stelden voor de arbeiders . Dus geen klassenstrijd voor hem, zoals door de socialisten werd gepredikt .

 

Voelde hij zich niet geschoold genoeg, niet geleerd genoeg om op een kieslijst te staan?

 

Neenee, het was veel erger dan dat.

AG was ooit een boezemvriend van Goens, secretaris van de Cercle Catholique Gent. Hij had verschillende gesprekken gehad met die man, maar op een gegeven moment had AG Karl Marx op zak. Dat gecombineerd met zijn inzet voor de arbeiders in Wetteren, maakte dat hij werd verdacht van communistische sympathieën. Goedertier heeft zichzelf aldus politiek volledig buiten spel gezet door de kant van de arbeiders te kiezen. Zowel nationaal als in Dendermonde, en het was in Dendermonde, dat beslist werd, wie op de kieslijsten kwam.

 

Wat was het beroep van Duchateau?

 

Die was zaakvoerder geworden van de molens Buysse, na zijn huwelijk met Simonne Schepens. Hij was ook commissaris van de Bankunie te Gent en commissaris van de Alliance Hypothécaire de Belgique en later ook volksvertegenwoordiger .

 

Zou Duchateau niet gecompromitteerd worden indien de RR bij hem zouden worden gevonden?

 

Duchateau was een integere man, hij zou door niemand verdacht worden als de RR op zijn domein zouden worden ontdekt. AG wist ook zeker dat Duchateau ervoor zou zorgen, dat de RR terug in de kathedraal zouden terechtkomen, wat hij boven alles wenste. Duchateau fungeerde aldus een beetje als ‘neutraal terrein’.

 

De installatie grensde aan AG’s achtertuin, maakte dat hem niet verdacht?

 

 

Nee, de installatie kon ook langs de Scheldekade worden bereikt, iedereen die wilde kon er eigenlijk aan. Als AG niet zo onverwacht was gestorven, had hij m.i. nog andere plannen in petto voor de terugkomst van de RR , in verband daarmee verwijs ik naar de cijfers in de kelder van de kerk van Wetteren . Waarom trouwens heeft men de moeite gedaan om ze tot tweemaal toe onleesbaar te maken ? Een eerste maal tussen ’94 en 98 en een tweede maal tussen 1998 en 2003 – niet om de muur te herstellen of te verfraaien, want die bleef vanonder totaal afgebladderd ….

 

Je zei dat de bergplaats niet per se de graanzuiginstallatie HOEFT te zijn ?

 

Inderdaad, de graanbuizen kwamen boven de grond precies naast de gebouwen van de mutualiteit ‘De Eendracht’, waarvan AG de voorzitter was. Er moeten ook verbindingen geweest zijn met de tuin van AG (zie in dit verband ook de mogelijke tunnel verdeeld in twee pijpen, afgedekt door twee halve grafzerken, die te zien is in de Panoramareportage uit 1994). Mr. Statius van het Parket heeft me bevestigd dat het parket daar inderdaad gaan zoeken is, maar het was niet mogelijk om op die plaats een bulldozer in te zetten. Het parket is overigens verschillende keren, telkens bij verbouwingswerken aan het huis, op mijn aanwijzingen gaan zoeken.

Bij het bouwen van het Administratief centrum van het O.C.M.W. langs de Scheldekade is men trouwens op die graanaanzuiginstallatie gestoten en werden de bouwwerken door Het Parket veertien dagen stilgelegd voor onderzoek .

 

 

Goedertier zou een begaafde schilder zijn geweest, hij zou vaak in het atelier van zijn neef geschilderd hebben zowel in Wetteren als in Het Pand in Gent. Bij mijn weten is er slechts één werk van AG overgebleven, heb je enig idee wat er met de andere gebeurd is ?

 

Desiree Van der Meerssche, de man van Philomena d’Hooghe (wier vader, Polydoor, het huis van AG had gekocht) had er een viertal in zijn woonkamer hangen.

En dan is er ‘Majoor Van De Velde’, het schilderij dat eerst eigendom was van de Wetterse Heemkundige Kring, maar dat recent  werd overgedragen aan de gemeente.

 

Acht je het mogelijk dat de RR in een van AG’s schilderijen zijn ‘ingewerkt’ ?

 

Nee, dat is totaal uitgesloten.

 

Waarom fotografeerde Agfa-Gevaert het Lam Gods in 1933 samen met Duitse Officieren ?

 

Ik weet pertinent zeker dat dit heeft plaatsgevonden, van Karel Mortier maar vooral van Rene De Bode, die is ook licentiaat in de criminologie.  Hij vertelde me dat de foto’s genomen zijn in de Vydtkapel, in het bijzijn van drie Duitse officieren. De reden zou zijn, dat het ganse retabel ten geschenke zou worden aangeboden aan Adolf Hitler, vanwege het Vlaamse Volk. Inclusief de RR, vandaar dat Koehn er zo naarstig naar zocht.

 

Wie zat daar dan achter ?

 

Waarschijnlijk REX en het VNV, dus de mensen die dachten dat ze het voor ’t zeggen zouden krijgen eens Hitler aan de macht was. Agfa werkte dus in opdracht van Duitsland. De Duitsers hebben het retabel ook nooit van harte teruggegeven, ze deden het omdat het moest volgens de bepalingen van het Verdrag van Versailles.

 

Hadden ze dan toestemming om te fotograferen ?

 

Ja, die hadden ze gekregen van Duitsland, en van de Belgische Staat en het Bisdom.

 

Kun je iets meer vertellen over hoe Mortier aan de foto is geraakt ?

 

Voor mij is er geen twijfel mogelijk, hij kreeg ze van A.L., de baas van Agfa-Gevaert. Dat heeft hij me min of meer toegegeven aan de telefoon. Maar toen wist ik het eigenlijk al, van meneer De Bode.

 

En de foto komt zeker uit die collectie ?

 

Ja, dat moet wel. Maar waarschijnlijk was het geen kleurenfoto, wel een dia. Kleurenfotografie was toen nog niet mogelijk, dat werd mij bevestigd door specialisten van het Narafi, en ook door de hoogste baas van Kodak.

 

Heb je enig idee wanneer Mortier ze kreeg ?

 

Ze is er pas ingekomen in de uitgave van 1994. Je weet toch dat  L. ook baas is over de media, hij zat in het bestuur van de Generale, de wapens- en munitiefabriek PRB van de families  Teichmann en Belpaire  , waarvan een afdeling was gevestigd in Wetteren  .

Toen Mr. Mortier en Mr. Kerckhaert bij het publiceren van hun boek in ’94 dan ook stelden dat de RR waren verborgen in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal – en dit in tegenstelling met vroeger door hen afgelegde verklaringen  1) in ’68 in een interview tussen Johan Anthierens en Mr. Mortier, waarin hij zei dat de RR wschl. in het buitenland waren geweest voor een expertise en 2) in een documentaire eveneens in 68 opgenomen, waarin zowel Mr. Mortier als Mr. Kerckhaert te zien en te horen zijn met de verklaring dat de RR in 1942 voor de neus van Koehn werden weggenomen uit de kathedraal ….

Door het innemen van de stelling van “het verbergen in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal” wou ik getuigenis afleggen in de media en ik heb Mr. Mortier daarover gewaarschuwd . Ik wou immers door mijn zwijgen niet medeplichtig zijn aan een volgens mij historische onrechtvaardigheid, omdat ik vind dat de doden ook hun rechten hebben .

Ik kreeg ook toestemming en ook zelfs opdracht van het parket om de media in te lichten, maar op mijn schrijven aan alle dag- en weekbladen kreeg ik maar een journalist over de vloer, nl . Manu De Tremerie van Het Volk, die wachtte dan nog méér dan een maand vooraleer (slechts de helft ervan) te publiceren en dan nog alleen regionaal .
De publicatie in de media werd totaal geboycot en nochtans was op dit moment al druk de voorbereiding bezig van de tentoonstelling “De Stoutmoedige Diefte”te Gent  …

Ik denk dat L. de foto gaf met een bijbedoeling. Ik zei ooit tegen de uitgever van Mortier, Arnold Eloy, dat degene die Mortier die kleurenfoto bezorgde er eigenlijk voor gezorgd heeft dat de RR voor een tweede keer werden gestolen. Want hij heeft ervoor gezorgd, dat de RR niet boven water kunnen komen zonder dat er uitleg bij wordt gegeven, en die uitleg wensen ze natuurlijk niet te geven; En daarom komen ze ook niet boven water.

 

In ’33 was Hitler al aan de macht, hij had toen waarschijnlijk ook al de groep Ahnenerbe opgericht, gestoeld op de Heilige Graal. Ook volgens o.a. Ian Kershaw wilde Hitler de geschiedenis ingaan als een van de grote Teutoonse Helden .

 

 

DE DIEFSTAL

 

Wat is volgens jou de rol van Goedertier bij de diefstal, hoe werd hij erbij betrokken en vanaf welk moment ? En waarom zou hij zich met dergelijke praktijken inlaten ?

 

AG was volgens mij niet betrokken bij de diefstal. AG was in het nauw gedreven door de ontwikkelingen van zijn onderhandelingen met het bisdom. Volgens mij zaten de RR inderdaad in eerste instantie in de St. Gertrudiskerk te Wetteren. Hij had gedacht er op drie weken vanaf te zijn, niemand zou er daarna nog over spreken. Dus eigenlijk waren er geen halsbrekende toeren nodig volgens mij . 

Ik ben er voor honderd procent van overtuigd, dat Lievens Johannes De Doper naar het Noordstation gebracht heeft. Lievens heeft zelf getuigd, dat hij een van de dieven van het Lam Gods was.

Ik werd ooit aangesproken door een kennis, A.V.D., die me zei dat een familie uit haar kennissenkring, een familie uit Ieper, haar had gevraagd, me dit verhaal te vertellen en na te gaan of het zou kunnen kloppen. De vader van het gezin in kwestie, die blind was, had heel zijn leven lang een verhaal opgerakeld, dat met de RR te maken had. Hij was oorspronkelijk afkomstig uit Schellebelle. Als jonge man zou hij bevriend geraakt zijn met iemand ‘die aan geen kanten deugde’, en die woonachtig was in een villa ergens tussen Wetteren en Schellebelle. (Dit moet, zonder twijfel, Lievens geweest zijn). Deze man vertelde aan de blinde dat hij één van de dieven van het Lam Gods was, en dat de gestolen panelen bestemd waren voor Amerika. Toen puntje bij paaltje kwam konden ze er echter geen weg mee, en daarom werd dan ‘dien bisschop’ maar ingeschakeld. Daarna liet hij de blinde voelen aan een ingepakte plank met een koord rond. (Dat moet Johannes De Doper geweest zijn)

In 1974 verscheen in een krantenartikel trouwens nog een getuigenis hieromtrent: een inwoner van Schellebelle heeft Lievens gezien op de vroegtrein naar Brussel-Noord met een plank bij zich .

 

 

Waarom gaf AG ze niet gewoon terug, toen hij ze in handen kreeg ?

 

De dieven hadden niemand beter kunnen uitkiezen dan AG, want die had op die manier het spel in handen, en kon ervoor zorgen dat de RR terug in de kathedraal terechtkwamen. Hij kende de bisschop, en was dus de ideale persoon om de briefwisseling te voeren. Er moeten op zijn minst twee personen bij de diefstal betrokken zijn. Die zouden zich niet zomaar laten doen, en AG het schilderij zomaar laten teruggeven: ze wilden eerst geld zien. Ik geloof niks van al die afpersingstheorieën; op een bepaald moment, in ’98 denk ik, kreeg ik een telefoontje uit Elsene. De man zei: eindelijk heb ik u gevonden, na al die jaren. Ik ben Herman. Ik kon hem mij niet herinneren. Hij beweerde mijn naam gevonden te hebben achteraan in een dichtbundel. Ik vermoedde dat hij echter mijn foto in ‘Het Volk’ had gezien, in het artikel van Manu De Tremmerie.

Hij zei verder: Als gij op zoek zijt naar verdwenen schilderijen, kan ik u misschien een tip geven; ik was ooit bevriend met mensen uit het prostitutiemilieu, en één ervan was een hooggeplaatste bij het parket van Dendermonde. Er was een transportfirma, ALLTRANS, uit Teralfene, die ook schilderijen transporteerde. De eigenaar was een zekere ‘De Pessemier’ of ‘Possemier’. Soms ging ik daar helpen, en toen zag ik daar zeer oude schilderijen, die eventueel afkomstig konden geweest zijn uit kerken. Ze kwamen van de p.d.M. . De man van het parket wist blijf met schilderijen die het daglicht niet mochten zien. De informant  heeft me zijn telefoonnummer gegeven, en me verteld op welk ministerie hij werkzaam was. Hij zat dus ook in het gemeentebestuur.

De dag erna belde hij terug, gaf me de naam en het adres  van de man van het parket : H. uit Gent , maar zei erbij dat hij reeds overleden was.

 

Wat was de connectie tussen D.M.  en Goedertier ?

 

Mevrouw José Goedertier, Jeanne Leirens, was zaakvoerster voor Wetteren en Massemen van de Familie D.M. . Zij waren de laatste ‘Heren van Massemen’. Jeanne Leirens inde de pachtgelden op de eigendommen van de familie. Mogelijks vandaar ook heeft José Goedertier nooit voluit kunnen of mogen spreken. Na de getuigenissen van Coremans tegenover hem zei hij: Wat moet ik daarvan denken ?

Coremans heeft hem zogezegd de toelating gevraagd om te zwijgen door te zeggen: ‘Ge moogt gerust zijn, de echte zijn hier. JG zei: Ik heb niet de behoefte om de naam Goedertier opnieuw in de belangstelling te brengen.

Dus JG heeft half en half ingestemd met het stilzwijgen dat hem werd voorgesteld. Maar hij had thuis niet veel in de pap te brokken: madam Jeanne bezat de eigendommen en de rijkdommen .

 

Was het dan niet logischer geweest, als er al een restitutie plaatsvond, dat dit via deze kant zou gebeurd zijn ?

 

Nee, want dan zouden de verdenkingen op de familie en op de entourage gevallen zijn, mme G had heel nauwe contacten met de hogere adel inclusief het koninklijk hof. Op de retrospectieve van de werken van José Goedertier was ook koningin Fabiola aanwezig. Jeanne Leirens heeft er ook voor gezorgd dat één van de leden van het werkmanshuis privé-les mocht gaan geven aan het hof. (Alfons D. P. was dat)

De eerste Heer van Massemen was ook de eerste persoon die tot Ridder in de orde van het Gulden Vlies werd geslagen door Filips II. Op het moment dat het Lam Gods geschilderd werd, was Massemen een bidplaats van Sint-Baafs. Drie opeenvolgende pastoors in die periode waren Teutoonse Ridders van de orde van Malta. De Ridders van St. Antonius van Barbefosse, die werd opgericht tijdens het schilderen van Het Lam Gods . Die van de drie TAU’s , waarvan de familie Bette lid was en het schild met de drie TTT’s overnam als wapenschild van Schellebelle – naast Wetteren gelegen .

Op de schouw van de oude Pastorij is trouwens nog een spoor te vinden ervan in een afbeelding van een vizier met gouden kroontje en engelenvleugels erachter . En een schild met het rode kruis der tempelridders .

 

Dus volgens jou hebben de graalridders, via Jeanne Leirens, AG erbij betrokken ?

 

Mogelijks ja, Lievens heeft Sint Jan weggebracht, en AG dacht dat er voor de RR geen enkel probleem zou zijn.

 

Maar je zei dat de RR voor Amerika bestemd waren ?

 

Ja, inderdaad. Amerika is gesticht door de  tempeliers en vrijmetselaars . Op het dollarbiljet staat toch klaar en duidelijk het symbool van de vrijmetselarij nietwaar ?

In de jaren 1600 woonden hier in de Ardennen ook de Stuarts, de familie die claimt de rechtstreekse erfgenaam te zijn van de graal, van Koning David en Jezus van Nazareth, en niet de Windsors, die Maria Stuart vermoord hebben. Je moet niet denken, dat  al die ridderordes stilgevallen zijn hoor. Vorig jaar zijn er op de feestdag van Sint-Jan nog tien nieuwe ridders geslagen in de kathedraal van Sint-Baafs in de Orde van Malta , onder begeleiding van de Scola Cantorum. Dat zijn de adellijken.

 

Dat er belangstelling was vanuit Amerika had Guido Van De Voorde al ontdekt, hij haalde er trouwens de voorpagina’s mee. Hij stelde, dat de kras op de achterkant van Sint-Jan misschien gemaakt werd door een Amerikaan, in plaats van door de dief. In 1927 kwam die het Lam Gods fotograferen, Röntgenfoto’s  Er was en is wel degelijk belangstelling vanuit Amerika.

 

Panorama filmde trouwens in de toren de letters ‘DNHS, rechtvaardige rechters terugbezorgen !!!. Deze letters zag ik terug in de ondergrondse grotten van de graalburcht van Monségur, in Frankrijk. Volgens Patrick Bernauw is het een soort bezweringsformule van de Catharen, verbonden aan het Lam Gods.

 

 

 

 

DE BERGPLAATS

 

De cijfers in de kelder van de kerk zijn volgens u een belangrijk element dat de bergplaats aanwijst. Waarom zou hij die op die plaats noteren ?

 

Waarschijnlijk was AG  op het ogenblik van zijn dood  bezig met een plan om de RR alsnog te doen uitkomen, en daarbij zelf een glansrol te spelen. Er speelde in die plannen ook wat leedvermaak mee, omdat ze terechtkwamen op het terrein van de familie die hij altijd verafschuwd had . Hij had inmiddels een absoluut vertrouwen in de integriteit van Duchâteau en wist dat die de RR zou terugbezorgen aan de autoriteiten – zouden er volgens mij sowieso eens uitgekomen zijn …

 

 

Je stelt zelf dat hij gerust was in de restitutie door wat hij advocaat De Vos toevertrouwde, wanneer werden de cijfers voor het eerst opgemerkt en met Goedertier in verband gebracht ? Was De Vos hiervan ooit op de hoogte ?

 

De Vos wist waarschijnlijk van niets, maar AG had er wel over gepraat met de kerkzangers. Na het bekendmaken van de naam AG zijn hier in Wetteren dan ook de tongen losgekomen. Er werd gezegd: ‘Jamaar, weet je nog, de cijfers die AG hier in de kelder had aangebracht...’Maar niemand kende de betekenis.

Door het ‘gepraat’ en de overleveringen van de kerkzangers,  zijn de cijfers wel, gedurende zestig jaar, angstvallig bewaard gebleven.

In laatste instantie kwam Panorama er dan filmen. Op vraag van De Bode, die wenste dat ook de kerk van Wetteren werd onderzocht. Toen zijn Guido Van De Voorde en J.P. Coppens met De Bode onaangekondigd naar de kerk gegaan, ik denk buiten de wil om van Mortier. In Panorama praat de deken al over cijfers en schetsen voor hij bij de cijfers aankwam , gefilmd door Panorama . Hij zei in die uitzending immers vlak voor hij met hen naar die cijfers ging : …” er kwam een Duitser, ik denk in de jaren zestig, en die zei er is een barst in uwe ketel he, ge moet die laten herstellen en zodoende ….(ik verwijs hierbij naar de schets ontdekt door Kari boven de brander van de chauffage) .  

Deken Lippens kwam uit Gent, hij was ooit nog onderpastoor in Sint-Baafs. Hij was dus al geïnteresseerd in heel die historie. Hij herstelde de kerk in haar volle glorie, en zorgde ervoor -zoals zijn voorgangers- dat de schetsen/cijfers bewaard bleven.

Veertien dagen nadat Panorama in de kerk kwam filmen, is deken Lippens overgeplaatst naar Beveren-Waas. Dat was half mei. Normaal was die gang van zaken niet, want hij had maar één onderpastoor voor Wetteren-Centrum, en die was nog maar sinds drie maanden priester gewijd. Pas in de twintig was hij. En tot eind september moest hij in zijn eentje de parochie draaiende houden.

Wat ook heel merkwaardig is: in 1963 werd er een reportage gemaakt door Kwik en Panorama in het Wetterse. Ze kwamen ook bij mevrouw Vandermeerssche langs (Philomena D’Hooghe). Die eigenaar was van het huis van A.G.  Ze vertelde dat er ooit, in de jaren vijftig, een pendelaar langskwam, die een plek aanduidde achter een muur, als bergplaats van de RR. Hij vroeg de toelating om de muur op te breken. In plaats van de RR kwam er echter een plan van Sint-Gertrudis naar boven. Achter een gemetselde muur. Het staat in een artikel uit Kwik/Panorama. De man heeft de schade moeten betalen en Mevr. Van de Meerssche zowel als haar broer die erbij was Daniël D’ Hooghe vonden het niet opportuun dit mede te delen aan de politie . Ze hadden immers al zoveel ambras gehad .

In DLG staat trouwens het plan van het huis NR. 19 naast het college vermeld als zijnde het plan van het huis van AG . Je kan je dus afvragen  op basis van welk plan het gerecht al die tijd heeft gezocht in het huis NR. 5, nu 9, waar AG woonde op het ogenblik van de diefstal .

 

Wanneer kwamen de geruchten op gang ?

 

Toen de naam AG in de kranten verscheen.

 

Dus De Vos wist er wel van ?

 

Hij zal het wel hebben van horen zeggen, maar niet direct van AG.

 

De cijfers leiden naar Molens Buysse, heeft het parket daar ook gezocht ?

 

Ja, tot tweemaal toe. Toen het Scheldezicht hier gezet is, zijn ze op de buizen van de graanzuiginstallatie gestoten. Het parket heeft de werken veertien dagen stilgelegd om grondig onderzoek te verrichten.

Ik vroeg aan meneer Statius: hebt u een plan van de molens Buysse gevonden in het archief van Wetteren ? Hei zei: Ja, maar niet van de graanzuiginstallatie.

 

Weet Mortier daarvan ?

 

Nee.

 

 

 

RESTITUTIE KOPIE EN GETUIGENISSEN

1945

 

De Briefwisseling van Van Der Veken met het Bisdom zou niet meer terug te vinden zijn volgens u. Weet u waar er precies gezocht is ? En door wie ?

 

Ik weet dit uit drie verschillende bronnen, maar noem hier liever geen namen .

 

De verklaringen van José Goedertier: Waar haal je deze letterlijke citaten ? Wanneer sprak je met deze mensen ?

 

Mr. Trotteyn heeft zijn  verklaringen aan mij persoonlijk afgelegd, toen ik hem opbelde na mijn vaststellingen in de kathedraal in juni 1995. Hij zei mij letterlijk : ik heb mijn verklaringen inderdaad ingetrokken toen, maar niet omdat ik ongelijk had, maar om van allen ambras af te zijn . 

De leraar van de tekenacademie was G.D.S. , hij legde ook zijn verklaringen over wat José Goedertier hem vertelde aan mij af, nl. op 18.11.94 in de Volksmacht, na de repetitie met koor en harmonie van de Deutsche Messe , de dag nadat Mr. Mortier een voordracht had gegeven in de Korenbloem in de Molenstraat voor het Willemsfonds , die voordracht  was dus op 17.11.94, op de dag dat Noël Kerckhaert werd begraven . Ik belde op 19.11.94, de dag van mijn val in de hoge koor van de kerk tussen de muzikanten van de harmonie De Eendracht , Mr. Mortier op om hem in te lichten over de verklaringen van de ex-leraar van de academie . Deze laatste legde, toen ik in de kliniek lag, deze verklaring ook nog eens af  aan Mortier –bij Mortier thuis .

 

 

Waarom zou Honoré DM gezwegen hebben indien hij werkelijk overtuigd was geweest het origineel gezien te hebben ?

 

Omdat J.G. het vroeg en omdat trouwens iedereen die iets wist altijd heeft gezwegen . In Wetteren was men namelijk door al die jaren heen ervan overtuigd dat het gevaarlijk was om daar in te roeren .

 

Hoe konden J Goedertier en Honoré DM zien dat het de echte RR waren ?

 

De craquelures waren zo gelijklopend met de andere panelen, en ook de manier van achtergrondleggen was dezelfde. De Mey en Goedertier waren gespecialiseerde portrettisten, maar ze hadden zich de technieken van de oude meesters volledig eigen gemaakt ook.

De Mey heeft me ook verteld dat hij werd benaderd door Jeanne Leirens, voor het portret dat José Goedertier van hem geschilderd had. Maar de verhouding tussen hem en madame Jeanne was van dien aard, slecht dus, dat hij er nooit omgeweest is. Maar op een bepaald moment kwam Y.V. , de universele erfgenaam,  het dan toch bij Honoré thuis bezorgen.

 

Wanneer gingen J Goedertier en Honoré DM dat zien ?

 

J.Goedertier zei op een dag : De Mey, stap in, ik moet u iets laten zien . Daarop is J.G. met Honoré De Mey, leerling en vriend van José Goedertier,  naar de kathedraal gereden, waar JG hem zei: Kijken moet ge doen. Het Retabel hing toen nog in de Vydkapel, zodat ge het van héél dichtbij kon bekijken . Ze zijn toen een hele tijd zonder iets te zeggen blijven staan, tot De Mey op een gegeven moment zei: ‘Kapitein, dat is niet de kopie, dat zijn de echte’.  ‘Ah, ge ziet het dan toch ook, dat moest ik horen. En nu zijn we weg, en we spreken er niet meer over’, zei JG

 

Waarom zouden Coremans en Capart dat aan J Goedertier laten zien hebben ?

 

In 1945 was José Goedertier ondervoorzitter van de Belgische Bond voor Beroepskunstenaars. Hij was een boezemvriend van Louis Henno en Jean Decoen. Hij onderhield betrekkingen met het hof en via zijn vrouw ook met de p.d.M. . Bovendien was hij een bloedverwant van Arsène Goedertier. Daarom was Coremans opener tegenover José Goedertier.

 

Wat was de commentaar van die leraars bij hun getuigenis ?

 

De ene zei op mijn gezegde dat Mortier nog altijd staande hield dat de RR nog steeds niet terug waren en verborgen waren in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal : nochtans heeft José Goedertier mij ooit gezegd dat hij samen met Prof. Coremans en de egyptoloog Capart voor de originele RR heeft gestaan (zie hoger)

H. De Mey is samen met mij een pint gaan drinken na zijn tentoonstelling ter gelegenheid van zijn oppensioenstelling, niet lang voor zijn dood . Hij heeft mij toen gezegd : Maria, ik ga u iets vertellen dat ik nog tegen niemand heb gezegd en daarop kwam het verhaal over het naar de kathedraal rijden en de overhandiging aan hem van zijn “portret” geschilderd door José G. – in opdracht van Madame Jeanne – door de latere erfgenaam Y.V. 

 

1967

 

Naar welke onwettige activiteit refereert Mortier als hij zich distantieert van het restitutieaanbod ? Is de suggestie dat er een onwettige activiteit plaatsvond van Mortier of van Vilain ?

 

Er was geen onwettige activiteit, Mortier zei dat alleen in een nota die hij heeft overgemaakt aan de minister: dat hij niet akkoord gaat met het voorstel van Lefevre omdat hij zich ten zeerste distantieert van elke onwettige activiteit, en dat er ook nergens geld beloofd werd. Maar er was wél 500.000 frank beloofd, in het boek van Cels, door Mevrouw Van Buren.

Door die nota schopte Mortier duchtig tegen de schenen van Theo Lefevre, die dan ook niets meer met Mortier te maken wilde hebben. En wat doet Mortier ? Hij begint een onderzoek waar er geen moest zijn. Want er was geen onwettige activiteit.

 

Volgens Cels was de premie van Mevrouw Van Buuren maar twee jaar geldig, dus tot 1965. Was er nog wel een weldoener bereid om te betalen, in 1967.

 

Volgens mij was dat geld van mevr. Van Buuren nog steeds ter beschikking in 1967. Het was misschien wel aangekondigd, dat het maar twee jaar geldig was, maar dat geld was er nog altijd.

 

Wie is die mevrouw Van Buuren eigenlijk, is er informatie over haar bekend, en welke rol speelt zij in het verhaal ? 

 

Dat weet ik eigenlijk niet,  ik heb nochtans nog met haar gepraat, want we gingen er tekenen met de tekenacademie. Ze was een mecenas, hield van de kunsten, en ze stond op goede voet met de Goedertiers, en met het Bisdom. En met Jos Cels waarschijnlijk ook dus, hè. Mortier  zei : ‘Ik heb nooit geld beloofd’. Dat was juist, dat deed Cels, maar welk belang had dat in ’s hemelsnaam, het geld was er en moest maar worden betaald als de echte RR boven water kwamen .  Enfin, nu ben ik misschien wat hard voor hem, eigenlijk heb ik soms ook wel wat medelijden met hem, want hij heeft zichzelf eigenlijk vastgepind door zijn verklaring dat het paneel verborgen werd in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal . Hij heeft volgens mij zijn eerstgeboorterecht verkocht.

Maar moest hij zijn boek niet hebben geschreven, en al dat opzoekingwerk niet hebben gedaan, dan zou er al geen haan meer naar de RR hebben gekraaid. Want dat is zijn betrachting geweest, he, en nu nog, dat de RR  open en bloot zouden kunnen uitkomen in de kathedraal. Mr. Mortier claimt het alleenrecht over dit dossier . Ja, hij heeft de verdienste dat de RR niet in de vergetelheid geraakten , want dàt was wel de bedoeling : de hele geschiedenis uitwissen uit de geschiedenis van België (cfr De Kroniek van België, waar met geen enkel woord over heel de geschiedenis van Het Lam Gods wordt gerept, door meer dan 100 specialisten ) . Dat speelde ook al in 1988, want er was geen enkele gids die nog over de diefstal sprak. De officiële gidsen van Sint-Baafs bedoel ik dan.

 

Hoe koppel je de Bruggeling aan Duchateau ?

 

Volgens Lefevre was de Bruggeling een staatsambtenaar, een inspecteur van apotheken. Duchâteau is, na zijn vertrek uit Wetteren, in Brugge gaan wonen. Was hij toen al ziek ? ik zou graag de doodsoorzaak weten , nu ik hem recent zag in een docu van Omer Grawet in ’68, kort voor zijn dood . . Duchâteau moet de man onmiskenbaar gekend hebben, want Duchateau werd, na het stopzetten van de molens, zaakvoerder van de NV Sanders Farmaceutica, dus de Bruggeling zal ook wel controles hebben gedaan bij Sanders.

De Bruggeling doet het aanbod aan Lefevre, en Lefevre zegt zelfs tegen Mortier en tegen de minister dat de 500.000 frank er waarschijnlijk maar pro-forma werden bijgesleurd, en dat hij er voorstander van is om toch maar op het voorstel in te gaan, omdat hij op die zelfde manier ook de Negerkoppen van Rubens had teruggekregen, die in Antwerpen waren gestolen.

Mortier begon toen achter de rug de gangen van Theo Lefevre na te gaan, wat ik toch wel schandalig vind. Toen Lefevre op een receptie was, samen met de Israëlische ambassadeur, liet Lefevre iets los in verband met de RR en de Abdij van Dendermonde. Mortier gaat hierop spoorslags naar de Abdij om er de abt te ondervragen, in plaats van het er eerst met Lefevre zelf over te hebben. Maar hij wilde Lefevre natuurlijk niet laten weten dat hij de man bespioneerde. Mortier ondervraagt dus de abt, maar die antwoordt hem: ‘beste vriend, die RR die liggen  hier niet, en in de abdij van Affligem liggen ze ook niet’.

Toevallig viel mijn oog toen op een stuk in DLG, nl. Dat de minister  lang heeft geaarzeld om de feiten aan Mortier mee te delen, meer bepaald wachtte hij tot zeventien dagen na de dood van José Goedertier. Mr. Mortier wist van de minister dat Lefèvre bemiddelde in dit dossier .

Dan gaat Mortier nog eens naar de abdij van Dendermonde. Ik las toen, op blz. 165, dat procureur Schramme en ook Van Ginderachter samen met theoloog Sanders van de abdij van Dendermonde voor heel wat klanten zorgden voor Advokaat De Vos, omwille van hun sociale activiteiten.

En daarna vertrekt die pater Bornauw, onmiddellijk na de dood van AG, naar dat klooster in Frankrijk. Mortier nam contact op met dat klooster, maar alle archieven daar waren verdwenen.

 

 

Weet je of er een link is tussen theoloog Sanders en Sanders Farma ?

 

Nee, maar ik ben er wel van overtuigd.

 

Uit een brief van Marnix Gysen aan Kunst&Cultuur, 15-6-73: Een Bruggeling beweerde uit de studie van Goedertier’s papieren te kunnen afleiden  waar de RR zaten. Gysen was de vertrouweling van Lefevre inzake deze restitutiepoging. Waarom klopt zijn versie niet met de Duchateau-theorie, of kun je ze wel doen kloppen ?

 

Het zou kunnen, dat de Bruggeling met de hulp van Duchateau, die misschien in het bezit is geweest van schetsen van de molens en de graanzuiginstallaties de bergplaats vond.

Volgens mij hoorde advocaat De Vos veel meer aan het sterfbed van AG dan hij later liet uitschemeren, en vond hij ook meer. En werd het origineel kort na de dood van AG al teruggevonden. Maar toen konden ze de vondst niet openbaar maken, en daar ben ik volledig mee akkoord, want de Duitsers waren er naar aan het zoeken.

 

Dus nu zeg je dat Duchateau en die Bruggeling de RR niet gevonden hadden, maar dat ze wisten waar ze zaten.

 

Duchâteau had ze wschl. gevonden , in ieder geval ze wisten dat de RR terug waren en dat wilden ze kenbaar maken, ja. Ze hoefden de RR niet per se in hun bezit gehad te hebben, maar ik denk dat Duchateau op het einde van zijn leven klaarheid heeft willen scheppen of het in 1967 in ieder geval tijd vond om uiteindelijk met de waarheid en de restitutie van de RR op de proppen te komen .  Duchateau zal wel bewijzen in handen gehad hebben he. Het is toch merkwaardig: Lefevre geeft aan Mortier pas de initialen van de Bruggeling door twee dagen na de dood van Duchateau. Dus dan kan Duchateau geen verklaring meer afleggen, omdat hij gestorven is, en dan heeft die Bruggeling meteen een miljoen gevraagd.

 

Was het niet op dat moment dat Mortier zei dat hij met die praktijken niet wou te maken hebben ?

 

Neenee, het was op het moment van het aanbod van restitutie, en het was daarom dat Lefevre niets meer met Mortier wou te maken hebben.

 

Als Duchateau het paneel gevonden zou hebben, op welke manier is het dan in het Louvre terechtgekomen ? Via wie ?

 

Ha, hij heeft het bezorgd aan de autoriteiten waar het thuishoorde, en die zijn dan op de een of de andere manier gaan uitzoeken of het wel de echte waren, en zo zijn ze bij Huyghe terechtgekomen in het Louvre, voor een expertise. En Coremans was dus ook overtuigd he, want zo heeft hij het gezegd aan José Goedertier: ‘de echte zijn hier’. Maar J. Goedertier moest zijn bek in zijn pluimen houden, he.

Mortier heeft dat trouwens ook gezegd, in De Post, in het interview met Johan Anthierens. Aan de ene kant zegt hij dat er een expertise was, en aan de andere kant zegt hij dat het verborgen zit in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal ...Hij en Kerckhaert zeggen trouwens ook aan Omer Grawet in een docu in ’68, voor het uitgeven van hun boek van toen , dat de RR in 1942 voor de neus van Koehn uit de kathedraal in veiligheid werden gebracht .

Dat was trouwens het laatste woord dat Anthierens over de RR heeft geschreven, alle Anthierensen hebben afgehaakt.

Het is trouwens toch ook merkwaardig, dat in de Kroniek Van België met geen woord over de diefstal van de RR wordt gerept, zeer merkwaardig zelfs. Méér dan honderd specialisten, en niemand heeft een woord over het Lam Gods te zeggen, allé kom nu.

 

 

Zonder Datum

 

 

Trotteyn en De Putter

 

Hun verhaal is dus in De Morgen verschenen, (toen nog de Vooruit), en achteraf is De Kesel alles komen ontkennen, de uitleg komen geven over het verschil in ‘plank’ tussen de echte en de kopie enz., en Trotteyn en De Putter zijn ‘afgedropen’. Dat weten we. Maar wat weten we nog niet, hieromtrent ?

 

Wel, toen ik uit de kathedraal kwam, totaal overdonderd door wat ik daar gezien had, heb ik eerst en vooral meneer Statius van het parket opgebeld. Toen bedacht ik dat Trotteyn indertijd ook gezegd had dat de echte daar hingen. Ik zocht zijn nummer in het telefoonboek van Gent. Ik wilde hem zeggen, dat hij gelijk had ivm wat hij beweerde. De mens was toen wel al oud en ziek. Hij zei me, dat hij dat boek van Mortier en Kerckhaert in zijn bezit had, maar dat het hem ontfutseld was door iemand.

Ge had gelijk hoor, zegde ik hem. Ik weet dat ik gelijk had, antwoordde hij. Ik vroeg hem waarom hij dan achteraf zijn woorden had ingetrokken, hij en zijn kameraad.

‘Ja, mevrouw, we hebben inderdaad onze woorden ingetrokken’ zei hij, ‘maar niet, omdat we ongelijk hadden. Het was om van alle ambras af te zijn.’

Dus ze moeten die mens het leven zuur gemaakt hebben. Het moet zijn dat zijn maat De Putter ook schrik gekregen had, en als die geen stand hield, zou hij het alleen ook niet doen, zei hij.

 

Dat snap ik, want hij werkte ook in opdracht van de kathedraal en zo. Maar waarom zijn ze er eigenlijk mee naar buiten gekomen ?

 

Omdat ze de waarheid wilden verkondigen. Maar ze hadden niet gedacht dat het ‘ambras’ zou veroorzaken. Ah ja, Al diegenen die ooit al beweerden dat de RR terug zijn trouwens : ofwel moesten ze hun bek en hun pluimen houden, ofwel hebben ze bevordering gekregen. Coremans heeft een blitzcarrière gemaakt nadat hij is beginnen te zwijgen, en Jan Boon is directeur-generaal van de NIR en de BRT geworden. Ook Mortier heeft ergens besloten om te zwijgen en waar voor zijn geld te kiezen he . Hij verdient trouwens al heel de tijd een aardig centje bij  met na zijn uren die lezingen te gaan geven...

 

 

Waarom heeft er zowel in de jaren dertig als in de jaren zestig een ‘harde’ restitutiepoging plaatsgevonden, en daarna nooit meer ? En vanwaar een tweede restitutie in 1967 als ze al voor 1945 teruggeweest zouden zijn ?

 

Ja, dat weet ik ook niet. Restitutiepogingen die vonden plaats omdat er mensen waren die iets meer wisten, he. En zij = alle autoriteiten samen - weerden dat allemaal af, net als toen de BBC dat  aanbod deed om heel de kathedraal, for free, dus op hun kosten, te laten doorlichten. En dan smijten ze verleden jaar  500.000 frank over de balk, waarom ? Ik heb ook aan de bisschop een kopie gegeven van mijn schrijven aan Het Parket betreffende de fameuze kleurenfoto en mijn vaststellingen in de kathedraal . De bisschop zei toen , naar mij gericht, in zijn homilie : er zijn mensen die denken dat alles op te lossen is met rechtvaardigheid, maar rechtvaardigheid alléén kan niet alles oplossen . Toen begon hij over de liefde …  Ook  als de RR daarmee terugkomen vind ik het ongepast dat ze toevallig in de kathedraal zouden gevonden worden, alsof de dief – in  dit geval dan AG – ze zou hebben verborgen in de kathedraal op het ogenblik van de diefstal . Diegene die het zo zou spelen  zegt: dood en begraven, maar dat is niet waar. De doden hebben ook hun rechten.

 

Max Winders en co: Wie is PV ?

 

Dat is Patrick Verhofstede, hij was ook aanwezig op de vergadering in Strombeek. Daar heeft hij nog eens tegenover de aanwezigen verklaard, dat de zoon van Max Winders hem persoonlijk verteld heeft, dat zijn vader de RR met zijn eigen ogen had gezien.

 

Waar haal je, dat RRR werd verwijderd in opdracht van Coremans ? Philippot deed het, is het niet mogelijk dat dit gebeurde in samenspraak met zijn schoonvader ?

 

Om te beginnen staat het zo in DLG, maar het is me ook bevestigd door Guido Van De Voorde van het Kunstpatrimonium. Maar die zal dat nu waarschijnlijk niet meer durven te herhalen. Er werd in opdracht van Coremans bevel gegeven om het gedicht weg te krassen en te overschilderen, met welk recht eigenlijk ?  Het zal wel juist zijn misschien dat Vanderveken er uiteindelijk mee instemde, maar die kon opgepakt worden wegens collaboratie, kon dus eigenlijk niet veel inbrengen .

 

Heb je ook een idee wat het versje betekent ? Want Mortier was er op die laatste lezing een beetje mee aan het lachen.

 

Ja, hij kan moeilijk anders, zonder compleet door de mand te vallen natuurlijk. Maar zo’n gedicht... er is om te beginnen geen enkele Vlaming die per ongeluk verricht met drie r’s gaat schrijven. Dat zet je er toch niet zomaar op.

 

Als Duchateau ze vond, waarom zijn ze dan nog niet terug ?

 

Omdat ze achtergehouden worden, he. Omdat niemand wil toegeven dat ze allang terecht zijn. Er is waarschijnlijk ook iets aan veranderd, zodat er een uitleg bijgegeven moet worden ook.

 

Hoe breng je de koningskwestie in verband met de restitutie ?

 

In 1945, bij de teruggave door de geallieerden, was er de koningskwestie en stond het land op het springen, dus misschien een aanvaardbare reden om te zwijgen dan  .

En  een van de andere leerlingen van José Goedertier, diegene die na de dood van JG diens atelier ter beschikking kreeg om er te tekenen en te schilderen, die heeft me dus verteld, dat er nog heel wat moeten sterven voor er iets zou uitkomen. En ook dat de zaak heel delicaat is, met vertakkingen tot in het koningshuis. De adel, de familie d.M.  om te beginnen al. En om nog een voorbeeld te geven: toen de paus hier geweest is, zat madame Jeanne op de eerste rij.